Black Friday, ngày sau Lễ Tạ ơn ở Hoa Kỳ, đã chuyển từ một sự kiện độc nhất của Mỹ thành một hiện tượng mua sắm toàn cầu. Ban đầu bắt nguồn từ Philadelphia vào những năm 1950, Black Friday đã phát triển mạnh mẽ qua nhiều thập kỷ, trở thành một sự kiện quan trọng cho cả nhà bán lẻ và người tiêu dùng.
Trong những năm gần đây, ảnh hưởng của Black Friday đã vượt qua biên giới, với nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng sự kiện mua sắm lớn này. Bài viết này sẽ khám phá lịch sử, tác động toàn cầu và các xu hướng hiện tại của Black Friday, cung cấp một hiểu biết toàn diện về tầm quan trọng của nó ngày nay.
Nguồn Gốc của Black Friday
Những Khởi Đầu Đầu Tiên tại Hoa Kỳ
Nguồn gốc của Black Friday có thể được truy nguyên từ đầu thế kỷ 20 tại Hoa Kỳ, khi thuật ngữ này lần đầu được sử dụng để mô tả một cuộc khủng hoảng tài chính vào năm 1869. Tuy nhiên, phải đến những năm 1950, Black Friday mới bắt đầu được liên kết với việc mua sắm. Cảnh sát Philadelphia đã sử dụng thuật ngữ này để mô tả sự hỗn loạn xảy ra vào ngày sau Lễ Tạ ơn, khi các đám đông khổng lồ của người mua sắm và khách du lịch đổ về thành phố để xem trận đấu bóng bầu dục Army-Navy hàng năm.
Các nhà bán lẻ đã thấy cơ hội trong những đám đông ngày càng tăng và bắt đầu cung cấp giảm giá đáng kể để thu hút người mua sắm, đánh dấu sự khởi đầu không chính thức của mùa mua sắm nghỉ lễ. Qua thời gian, xu hướng này lan rộng khắp đất nước, củng cố Black Friday như một sự kiện quốc gia.
Sự Phát Triển của Black Friday
Đến những năm 1980, Black Friday đã khẳng định vị thế là một sự kiện bán lẻ lớn. Các nhà bán lẻ đã áp dụng thuật ngữ “Black Friday” một cách tích cực hơn, ám chỉ đến điểm mà các tài khoản của họ chuyển từ “in the red” (chỉ thua lỗ) sang “in the black” (chỉ có lãi). Những năm 1980 và 1990 chứng kiến sự gia tăng của các cửa hàng lớn và trung tâm mua sắm, góp phần làm tăng sự phổ biến của Black Friday.
Trong những năm 2000, sự xuất hiện của internet và thương mại điện tử đã cách mạng hóa Black Friday. Các nhà bán lẻ bắt đầu cung cấp các giao dịch trực tuyến, tạo ra Cyber Monday, ngày thứ Hai sau Black Friday, tập trung vào việc bán hàng trực tuyến. Sự thay đổi này không chỉ mở rộng cơn sốt mua sắm mà còn cho phép các nhà bán lẻ tiếp cận một lượng khách hàng toàn cầu.
Black Friday Trở Thành Hiện Tượng Toàn Cầu
Sự Chấp Nhận Quốc Tế
Sự toàn cầu hóa của Black Friday bắt đầu vào cuối những năm 2000 và đầu những năm 2010 khi các nhà bán lẻ Mỹ mở rộng hoạt động ra nước ngoài. Sự mở rộng này đã đưa Black Friday đến các thị trường mới, nơi nó nhanh chóng thu hút sự quan tâm. Các quốc gia như Canada, Vương quốc Anh và Mexico là những nước đầu tiên chấp nhận sự kiện này, được thúc đẩy bởi sự hiện diện của các tập đoàn bán lẻ Mỹ như Walmart và Amazon.
Black Friday tại Châu Âu
Tại châu Âu, Black Friday đã phát triển đáng kể, với Anh dẫn đầu. Các nhà bán lẻ Anh nhanh chóng chấp nhận khái niệm này, và vào giữa những năm 2010, Black Friday đã trở thành một sự kiện nổi bật trong lịch bán lẻ của Vương quốc Anh. Các quốc gia châu Âu khác, bao gồm Đức, Pháp và Ý, cũng nhanh chóng theo chân. Người tiêu dùng châu Âu đã nhiệt tình chào đón cơ hội săn các giao dịch, biến Black Friday thành một trong những ngày mua sắm bận rộn nhất trong năm.
Black Friday tại Mỹ Latinh
Tại Mỹ Latinh, Black Friday cũng đã trở nên phổ biến. Đặc biệt, Brazil đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong doanh số Black Friday. Các nhà bán lẻ Brazil đã điều chỉnh sự kiện này để phù hợp với điều kiện thị trường địa phương, cung cấp giảm giá lớn trên nhiều loại sản phẩm. Các quốc gia Mỹ Latinh khác, như Argentina, Chile và Colombia, cũng đã chứng kiến sự nổi lên của Black Friday, được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với các giao dịch.
Black Friday tại Châu Á và Úc
Các thị trường châu Á cũng không đứng ngoài cơn sốt Black Friday. Các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ đã chứng kiến sự tăng trưởng trong doanh số Black Friday, chủ yếu được thúc đẩy bởi các ông lớn thương mại điện tử như Alibaba và Amazon. Tại Trung Quốc, Ngày Độc thân vào ngày 11 tháng 11, ban đầu là một ngày lễ không chính thức kỷ niệm sự độc thân, đã trở thành một sự kiện mua sắm khổng lồ tương đương với Black Friday. Các nhà bán lẻ Úc cũng đã chấp nhận Black Friday, với người tiêu dùng nhiệt tình tham gia vào các đợt giảm giá.
Tác Động của Black Friday Đến Ngành Bán Lẻ và Người Tiêu Dùng
Ý Nghĩa Kinh Tế
Black Friday có tác động sâu sắc đến ngành bán lẻ và nền kinh tế nói chung. Đối với các nhà bán lẻ, nó đại diện cho một giai đoạn quan trọng để tăng doanh thu và dọn dẹp hàng tồn kho. Doanh thu được tạo ra trong Black Friday có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất tài chính hàng năm của một công ty. Tại Hoa Kỳ, cuối tuần Black Friday, bao gồm cả Cyber Monday, có thể chiếm một phần đáng kể trong doanh số hàng năm của một nhà bán lẻ.
Hành Vi Người Tiêu Dùng
Black Friday cũng đã ảnh hưởng đến hành vi của người tiêu dùng. Sự chờ đợi các giao dịch Black Friday khuyến khích người tiêu dùng trì hoãn mua sắm, dẫn đến nhu cầu dồn nén. Người mua sắm bị thúc đẩy bởi triển vọng tiết kiệm đáng kể, điều này thường dẫn đến mua hàng bốc đồng và tăng chi tiêu. Sự kiện này đã trở thành một hiện tượng văn hóa, với người mua sắm xếp hàng bên ngoài các cửa hàng hàng giờ trước khi mở cửa và lùng sục trên internet để tìm kiếm các giao dịch tốt nhất.
Tiến Bộ Công Nghệ
Sự gia tăng của thương mại điện tử đã cách mạng hóa Black Friday. Các nền tảng mua sắm trực tuyến đã làm cho việc tiếp cận các giao dịch trở nên dễ dàng hơn cho người tiêu dùng từ sự thoải mái của nhà riêng. Sự thuận tiện của mua sắm trực tuyến, cùng với khả năng so sánh giá cả và đọc đánh giá, đã góp phần vào sự phổ biến ngày càng tăng của doanh số bán hàng trực tuyến Black Friday. Các nhà bán lẻ cũng đã sử dụng công nghệ để nâng cao trải nghiệm mua sắm, sử dụng phân tích dữ liệu để cá nhân hóa các ưu đãi và cải thiện quản lý hàng tồn kho.
Quan Ngại Xã Hội và Môi Trường
Mặc dù có những lợi ích kinh tế, Black Friday đã phải đối mặt với sự chỉ trích về tác động xã hội và môi trường của nó. Sự nhấn mạnh vào tiêu dùng và vật chất đã dấy lên mối quan ngại về tính bền vững của sự kiện này. Việc sản xuất và xử lý các sản phẩm góp phần gây suy thoái môi trường, trong khi áp lực lên chuỗi cung ứng có thể dẫn đến các thực hành lao động bóc lột. Ngoài ra, sự cạnh tranh khốc liệt cho các giao dịch đôi khi dẫn đến tình huống hỗn loạn và thậm chí nguy hiểm tại các cửa hàng vật lý.
Xu Hướng và Sáng Tạo Hiện Tại
Kéo Dài Thời Gian Giảm Giá
Một xu hướng nổi bật trong những năm gần đây là kéo dài thời gian giảm giá của Black Friday. Các nhà bán lẻ hiện cung cấp giảm giá không chỉ trong ngày Black Friday mà còn trong những ngày và tuần trước và sau sự kiện. Xu hướng này, được gọi là “Black November,” cho phép các nhà bán lẻ phân tán nhu cầu và giảm áp lực lên chuỗi cung ứng của họ. Đối với người tiêu dùng, nó cung cấp nhiều cơ hội hơn để tìm các giao dịch và giảm nhu cầu mua sắm trong một ngày duy nhất.
Tích Hợp Mua Sắm Trực Tiếp và Trực Tuyến
Việc tích hợp mua sắm trực tiếp và trực tuyến, thường được gọi là bán lẻ “omnichannel,” đã trở thành một chiến lược quan trọng cho các nhà bán lẻ. Nhiều người tiêu dùng thích duyệt sản phẩm trực tuyến sau đó mua hàng tại cửa hàng, hoặc ngược lại. Các nhà bán lẻ đã đáp ứng bằng cách cung cấp các dịch vụ như “mua trực tuyến, lấy tại cửa hàng” (BOPIS) và giao hàng tại lề đường. Cách tiếp cận này kết hợp sự tiện lợi của mua sắm trực tuyến với tính tức thì của mua sắm tại cửa hàng.
Mua Sắm Qua Di Động Được Nâng Cấp
Thiết bị di động đã trở thành công cụ thiết yếu cho việc mua sắm Black Friday. Các nhà bán lẻ đã tối ưu hóa trang web và ứng dụng của họ để sử dụng trên thiết bị di động, đảm bảo một trải nghiệm mua sắm mượt mà. Các tùy chọn thanh toán qua di động, như ví kỹ thuật số và thanh toán không tiếp xúc, cũng đã trở nên phổ biến, làm cho các giao dịch trở nên nhanh chóng và an toàn hơn. Sự gia tăng của mua sắm qua di động đã cho phép người tiêu dùng mua sắm mọi lúc mọi nơi, từ đó thúc đẩy doanh số Black Friday.
Truyền Thông Xã Hội và Tiếp Thị Influencer
Truyền thông xã hội và tiếp thị qua influencer đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá các giao dịch Black Friday. Các nhà bán lẻ tận dụng các nền tảng như Instagram, Facebook và Twitter để tiếp cận một lượng lớn khán giả và tạo ra sự hứng khởi. Các influencer, với lượng người theo dõi lớn, giúp tạo ra sự chú ý và điều hướng lượng truy cập đến các cửa hàng trực tuyến và trực tiếp.
Các chiến dịch trên truyền thông xã hội thường bao gồm các giao dịch độc quyền, các cuộc thi và nội dung tương tác, thu hút người tiêu dùng và khuyến khích họ tham gia vào sự kiện mua sắm.
Mua Sắm Đạo Đức và Bền Vững
Đáp lại mối quan ngại ngày càng tăng về tác động môi trường và xã hội của Black Friday, một số người tiêu dùng và nhà bán lẻ đang khuyến khích các thói quen mua sắm đạo đức và bền vững hơn. Các phong trào như “Green Friday” và “Buy Nothing Day” khuyến khích người tiêu dùng xem xét lại thói quen mua sắm của họ và ưu tiên tính bền vững. Các nhà bán lẻ cũng đang áp dụng các thực hành bền vững hơn, như cung cấp các sản phẩm thân thiện với môi trường, giảm thiểu rác thải bao bì và hỗ trợ các sáng kiến thương mại công bằng.
Tương Lai của Black Friday
Mở Rộng Toàn Cầu Tiếp Tục
Sự tiếp cận toàn cầu của Black Friday dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng khi nhiều quốc gia hơn chấp nhận sự kiện này. Các thị trường mới nổi tại châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á có tiềm năng tăng trưởng đáng kể cho các nhà bán lẻ.
Khi sự thâm nhập internet và cơ sở hạ tầng thương mại điện tử cải thiện tại các khu vực này, nhiều người tiêu dùng sẽ có cơ hội tiếp cận các giao dịch Black Friday. Các nhà bán lẻ sẽ cần phải điều chỉnh chiến lược của mình để phù hợp với sở thích và đặc điểm văn hóa độc đáo của các thị trường này.
Tiến Bộ Công Nghệ
Các tiến bộ trong công nghệ sẽ tiếp tục định hình tương lai của Black Friday. Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy sẽ đóng vai trò quan trọng hơn trong việc cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm. Các nhà bán lẻ sẽ sử dụng AI để phân tích hành vi của người tiêu dùng, dự đoán xu hướng và tối ưu hóa quản lý hàng tồn kho.
Thực tế ảo và thực tế tăng cường (VR/AR) cũng sẽ nâng cao trải nghiệm mua sắm trực tuyến, cho phép người tiêu dùng hình dung sản phẩm trong nhà của họ trước khi mua.
Sở Thích Người Tiêu Dùng Thay Đổi
Sở thích của người tiêu dùng đang thay đổi, với sự nhấn mạnh ngày càng tăng vào sự tiện lợi, bền vững và các thực hành đạo đức. Các nhà bán lẻ sẽ cần phải điều chỉnh để đáp ứng những sở thích thay đổi này để duy trì tính cạnh tranh. Việc cung cấp các tùy chọn thanh toán linh hoạt, như dịch vụ mua ngay, trả sau (BNPL), sẽ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng tìm kiếm sự linh hoạt tài chính.
Ngoài ra, việc cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc sản phẩm và các thực hành bền vững sẽ thu hút người tiêu dùng có ý thức đạo đức.
Thách Thức và Cơ Hội
Trong khi Black Friday mang lại nhiều cơ hội, nó cũng đặt ra những thách thức cho các nhà bán lẻ. Sự cạnh tranh ngày càng gia tăng và áp lực phải cung cấp các khoản giảm giá sâu có thể gây căng thẳng cho biên lợi nhuận. Việc quản lý chuỗi cung ứng và đảm bảo giao hàng kịp thời sẽ vẫn là yếu tố quan trọng, đặc biệt là khi doanh số trực tuyến tiếp tục tăng. Các nhà bán lẻ sẽ cần phải tìm ra sự cân bằng giữa việc thu hút khách hàng bằng các giao dịch hấp dẫn và duy trì lợi nhuận.
Kết Luận
Black Friday đã phát triển từ một ngày mua sắm hỗn loạn tại Philadelphia thành một hiện tượng bán lẻ toàn cầu. Tác động của nó đến ngành bán lẻ, hành vi của người tiêu dùng và nền kinh tế là không thể phủ nhận. Khi Black Friday tiếp tục mở rộng phạm vi, các nhà bán lẻ phải thích nghi với sở thích của người tiêu dùng đang thay đổi và tận dụng các tiến bộ công nghệ để nâng cao trải nghiệm mua sắm. Mặc dù sự kiện này đặt ra những thách thức, nhưng nó cũng mang lại nhiều cơ hội để tăng trưởng và đổi mới.
Trong những năm tới, Black Friday có khả năng sẽ tiếp tục phát triển, được thúc đẩy bởi các tiến bộ công nghệ và các xu hướng tiêu dùng thay đổi. Khi các nhà bán lẻ và người tiêu dùng điều hướng những phức tạp của sự kiện hàng năm này, tinh thần của Black Friday – một lễ kỷ niệm của những giao dịch mua sắm – sẽ tiếp tục duy trì sức hấp dẫn và tầm ảnh hưởng của nó trên toàn cầu.
Black Friday đã bắt đầu xuất hiện và trở nên phổ biến ở Việt Nam trong khoảng một thập kỷ trở lại đây. Tuy nhiên, không có một thời điểm cụ thể nào được ghi nhận chính xác là khi Black Friday bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam. Sự kiện này bắt đầu trở nên phổ biến hơn từ những năm 2010, khi các trang thương mại điện tử quốc tế như Amazon và eBay ngày càng được người tiêu dùng Việt Nam biết đến.
Sự Lan Tỏa của Black Friday tại Việt Nam
Sự phát triển của thương mại điện tử ở Việt Nam đã góp phần không nhỏ vào việc Black Friday trở nên phổ biến. Các trang web mua sắm trực tuyến trong nước như Tiki, Shopee, Lazada, và Sendo đã bắt đầu tổ chức các chương trình khuyến mãi Black Friday từ giữa những năm 2010. Những chương trình khuyến mãi này thường kéo dài từ vài ngày cho đến cả tuần, không chỉ trong ngày thứ Sáu sau Lễ Tạ Ơn như truyền thống tại Mỹ.
Những Yếu Tố Thúc Đẩy Black Friday tại Việt Nam
- Thương Mại Điện Tử Phát Triển: Với sự bùng nổ của các trang thương mại điện tử, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng quen thuộc với các sự kiện giảm giá lớn từ các trang web quốc tế. Điều này đã thúc đẩy các trang thương mại điện tử trong nước bắt đầu áp dụng và quảng bá các chương trình khuyến mãi Black Friday.
- Sự Hợp Tác Quốc Tế: Nhiều cửa hàng và thương hiệu quốc tế có mặt tại Việt Nam đã mang theo các sự kiện giảm giá từ nước ngoài, trong đó có Black Friday. Điều này giúp người tiêu dùng Việt Nam tiếp cận dễ dàng hơn với những sản phẩm và dịch vụ từ các thương hiệu quốc tế.
- Nhu Cầu Tiết Kiệm: Người tiêu dùng Việt Nam luôn có nhu cầu tiết kiệm chi phí, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Các chương trình khuyến mãi lớn như Black Friday mang lại cơ hội mua sắm với giá ưu đãi, thu hút sự quan tâm của nhiều người.
Tác Động của Black Friday tại Việt Nam
- Doanh Số Bán Hàng Tăng Vọt: Black Friday đã trở thành một trong những sự kiện mua sắm lớn nhất trong năm tại Việt Nam. Các nhà bán lẻ ghi nhận doanh số bán hàng tăng mạnh trong thời gian này, với nhiều sản phẩm bán chạy hơn so với các thời điểm khác trong năm.
- Cạnh Tranh Giữa Các Nhà Bán Lẻ: Sự kiện Black Friday đã thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các nhà bán lẻ trong nước. Điều này dẫn đến việc các nhà bán lẻ liên tục cải thiện dịch vụ và cung cấp nhiều chương trình khuyến mãi hấp dẫn để thu hút khách hàng.
- Thói Quen Mua Sắm Thay Đổi: Black Friday đã thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng Việt Nam. Thay vì mua sắm trải dài trong năm, nhiều người chờ đợi đến các sự kiện giảm giá lớn như Black Friday để mua sắm các sản phẩm cần thiết.
Xu Hướng Tương Lai của Black Friday tại Việt Nam
Với sự phát triển không ngừng của thương mại điện tử và sự gia tăng của các nền tảng mua sắm trực tuyến, Black Friday dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Các nhà bán lẻ sẽ tiếp tục đổi mới và tìm cách tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm cho khách hàng, bao gồm việc áp dụng công nghệ mới và cải thiện dịch vụ khách hàng.
Ngoài ra, xu hướng mua sắm bền vững và đạo đức cũng đang dần thâm nhập vào thị trường Việt Nam. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến việc mua sắm các sản phẩm thân thiện với môi trường và có nguồn gốc rõ ràng. Các nhà bán lẻ cũng sẽ cần điều chỉnh chiến lược để đáp ứng nhu cầu này, đồng thời duy trì sự cạnh tranh trong các sự kiện mua sắm lớn như Black Friday.
Nhìn chung, Black Friday đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa mua sắm tại Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích cho cả người tiêu dùng và các nhà bán lẻ.